زیتون و کنترل قند خون
·
7 ساعت پیش
· خواندن 5 دقیقه
روغن زیتون و برگ زیتون: چطور به کنترل قند خون و ادرار زیاد در بیماری قند کمک می‌کنند؟
چکیده (خلاصه)
بیماری قند (دیابت) باعث می‌شود قند خون بالا برود، به‌خصوص بعد از غذا. برای کنترل این مشکل، بدن به کمک نیاز دارد. یک آنزیم مهم در روده ما به اسم آلفا-گلیکوزیداز وجود دارد که قندها را هضم می‌کند تا جذب خون شوند.
از طرفی، در طب سنتی، برای کسانی که ادرار زیاد داشتند (که یکی از نشانه‌های مهم دیابت است)، داروهایی به اسم "قابضات" تجویز می‌کردند. این قابضات، اندام‌های نگهدارنده ادرار را "سفت" می‌کردند تا ادرار کمتر خارج شود.
خبر خوب این است که برگ زیتون و روغن زیتون خوب (فرابکر)، سرشار از مواد مفیدی به نام پلی‌فنول‌ها هستند. این مقاله توضیح می‌دهد که چطور این پلی‌فنول‌ها می‌توانند: اولاً، آنزیم هضم‌کننده قند را کند کنند تا قند آرام‌تر وارد خون شود. دوماً، با این کار، از افزایش قند در کلیه‌ها جلوگیری کرده و پرادراری را کنترل کنند. این دو اثر، دلیل اصلی کمک "قابضات" به بیماران قندی در طب سنتی را روشن می‌کند.
بیماری قند، قند بالا بعد از غذا و آنزیم "هضم‌کننده قند"
وقتی کسی بیماری قند دارد، یعنی بدنش نمی‌تواند قند خونش را درست کنترل کند. یکی از مشکلات اصلی، بالا رفتن ناگهانی قند خون بعد از خوردن غذا است. این افزایش شدید قند، به بدن آسیب می‌رساند و باعث مشکلات زیادی می‌شود.
در بدن ما، وقتی غذاهای نشاسته‌ای یا قندی می‌خوریم، آنزیم‌هایی هستند که این قندها را خرد می‌کنند تا کوچک شوند و بتوانند جذب خون شوند. یکی از مهم‌ترین این آنزیم‌ها، آلفا-گلیکوزیداز نام دارد که در روده کوچک فعالیت می‌کند. این آنزیم مثل یک "دستگاه هضم" عمل می‌کند که قندهای بزرگ (مانند نشاسته یا شکر) را می‌شکند و به قندهای کوچک (مثل گلوکز) تبدیل می‌کند تا بعد وارد خون شوند. اگر این دستگاه خیلی سریع کار کند، قند زیادی یک‌باره وارد خون می‌شود و قند خون ناگهان خیلی بالا می‌رود.
زیتون: منبعی غنی از مواد مفید "پلی‌فنول"
زیتون و محصولات آن، مثل روغن زیتون فرابکر (که بالاترین کیفیت را دارد و بدون مواد شیمیایی از میوه زیتون گرفته می‌شود) و برگ زیتون، پر از مواد مفیدی به نام پلی‌فنول‌ها هستند. این مواد مثل "سپر دفاعی" برای بدن کار می‌کنند و خواص زیادی دارند. دو تا از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- اولئوروپئین: این ماده بیشتر در برگ زیتون و میوه نارس زیتون پیدا می‌شود و کمی تلخ است.
- هیدروکسی‌تیروزول: این ماده هم در برگ و هم در روغن زیتون فرابکر وجود دارد و یک "آنتی‌اکسیدان" قوی است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌ها محافظت می‌کند.
چطور زیتون به کنترل قند خون کمک می‌کند؟ (مهار آلفا-گلیکوزیداز)
دانشمندان کشف کرده‌اند که اولئوروپئین و هیدروکسی‌تیروزول می‌توانند فعالیت آنزیم آلفا-گلیکوزیداز (همان "دستگاه هضم‌کننده قند" که گفتیم) را کاهش دهند.
تصور کنید پلی‌فنول‌ها مثل یک "ترمز" برای این دستگاه عمل می‌کنند. وقتی این "ترمز" فعال می‌شود، دستگاه هضم قند کمی کندتر کار می‌کند.
نتیجه این ترمز چیست؟
- قند غذاها آرام‌تر خرد می‌شوند.
- قند به آرامی و کم‌کم وارد خون می‌شود.
- قند خون بعد از غذا، یک‌باره خیلی بالا نمی‌رود.
این کار باعث می‌شود بدن فرصت بیشتری برای کنترل قند خون داشته باشد و این برای بیماران قندی خیلی مهم است.
چطور "قابضات" سنتی (که پر از پلی‌فنول هستند) ادرار زیاد را کنترل می‌کنند؟
در طب سنتی، وقتی ادرار کسی زیاد و بی‌اختیار بود (که یکی از علائم اصلی دیابت است)، از داروهایی به نام "قابضات" استفاده می‌کردند. "قابض" یعنی چیزی که حالت جمع‌کنندگی و سفت‌کنندگی دارد. حکیمان معتقد بودند که پرادراری به دلیل "ضعف قوه ماسکه" (ضعیف شدن قدرت نگهداری در کلیه‌ها و مثانه) رخ می‌دهد و قابضات این "قوه" را تقویت می‌کنند.
امروزه می‌دانیم که دلیل اصلی ادرار زیاد در دیابت، بالا بودن قند در خون است. وقتی قند خون خیلی بالا می‌رود، کلیه‌ها سعی می‌کنند این قند اضافی را از بدن خارج کنند. گلوکز (قند) مثل یک آهن‌ربا برای آب عمل می‌کند؛ وقتی قند زیادی در لوله‌های کلیه وجود دارد، آب را هم به دنبال خود می‌کشد و باعث می‌شود حجم ادرار بسیار زیاد شود و فرد دچار پرادراری و تشنگی شدید شود.
حالا ببینیم چطور پلی‌فنول‌ها (همان مواد مؤثر در قابضات) اینجا کمک می‌کنند:
- کاهش قند ورودی به خون: همانطور که گفتیم، پلی‌فنول‌ها با مهار آنزیم آلفا-گلیکوزیداز، باعث می‌شوند قند کمتری از روده وارد خون شود.
- کاهش بار قند بر کلیه: وقتی قند خون کمتر بالا می‌رود، دیگر حجم زیادی از قند به کلیه‌ها نمی‌رسد که بخواهد دفع شود.
- جذب طبیعی آب توسط کلیه: چون قند کمتری برای دفع در لوله‌های کلیه وجود دارد، خاصیت آهن‌ربایی قند برای کشیدن آب به سمت خود از بین می‌رود یا خیلی کم می‌شود. این باعث می‌شود کلیه‌ها بتوانند آب را به مقدار طبیعی بازجذب کنند و آن را بی‌دلیل از دست ندهند.
- کنترل پرادراری: در نتیجه، حجم ادرار کاهش می‌یابد و پرادراری کنترل می‌شود. این همان "تقویت قوه ماسکه" است که در طب سنتی به آن اشاره می‌شد، اما با یک توضیح علمی و دقیق‌تر.
گیاهانی مثل بلوط، سماق و گلنار که در طب سنتی برای کنترل ادرار زیاد استفاده می‌شدند، همگی پر از پلی‌فنول‌ها هستند که به آن‌ها خاصیت "گس" و "قابض" می‌دهند و به کنترل ادرار کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری: زیتون، دوست هوشمند بیماران قندی
پس می‌بینیم که برگ زیتون و روغن زیتون فرابکر، با داشتن مواد مفیدی به نام پلی‌فنول‌ها، به شکل هوشمندانه‌ای به بیماران دیابتی کمک می‌کنند: هم با کند کردن جذب قند از روده، قند خون بعد از غذا را کنترل می‌کنند و هم با کاهش بار قندی بر کلیه‌ها، جلوی ادرار زیاد را می‌گیرند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که زیتون و فرآورده‌های آن، می‌توانند بخشی مهم و مفید از یک رژیم غذایی سالم برای کسانی باشند که بیماری قند دارند یا می‌خواهند از آن پیشگیری کنند.
نکات مهم:
- یادتان باشد که برگ زیتون و روغن زیتون فقط کمک‌کننده هستند و جای داروهای اصلی دیابت را نمی‌گیرند.
- همیشه قبل از اینکه چیزی را به رژیم غذایی یا داروهای خود اضافه کنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما بهترین راه را برای کنترل دیابتتان می‌داند.
